Zapomniany triumwir...
... czyli jak skończył Marek
Lepidus.
Wielu z Was zapewne pamięta z
lekcji historii pojecie triumwiratów - dwukrotnie występujących w historii
republiki rzymskiej przymierzy trzech wpływowych person w Rzymie, które w
praktyce podzieliły władzę w pańśtwie, przede wsystkim dla uniknięcia
wzajemnych konfliktów (co zresztą się nie udało). W pierwszym triumwiracie
wzięli udział Juliusz Cezar, Gnejusz Pompejusz i Marek Krassus, natomiast w
drugim - Oktawian August, Marek Antoniusz i Marek Lepidus. O ile na pewno znacie
postaci Cezara, Oktawiana Augusta, Marka Antoniusza, Pompejusza, a nawet
Krassusa, który zginął w bitwie pod Carrhae. Niewiele mówi się natomiast o
Marku Lepidusie, uczestniku drugiego triumwiratu.
Trzech triumwirów - Oktawian, Marek Antoniusz i Marek Lepidus. |
Zacznijmy od początku. Lepidus
urodził się prawdopodobnie około 88-89 r p.n.e. jako syn Marka Emiliusza
Lepidusa, który był przywódcą odrodzonego stronnictwa popularów, tj.
ugrupowaniu działającemu w interesie plebsu. Swoją karierę młody Lepidus rozpoczął
od stanowiska triumvir montealis, tj. urzędnika odpowiedzialnego za bicie
monety rzymskiej. wkrótce stał się żarliwym zwolennikiem Cezara, który
nagrodził go za to stanowiskiem pretora - Lepidus zarządzał stolicą imperium w
czasie, gdy Cezar rozbijał armię Pompejusza (podczas wojny domowej - temat na
inny artykuł) w Grecji. Kolejnym etapem na szczeblu kariery stał się tytuł
prokonsula prowincji Hispania Citerior.
Prowincja Hispania Citerior zaznaczona na pomarańczowo. |
Po morderstwie Cezara, dokonanym
przez spiskowców podczas id marcowych, Lepidus postanowił działać jak
najszybciej, ukarać winnych i jednocześnie utrzymać porządek w stolicy, dlatego
skierował swoje oddziały na Pola Marsowe. Jego propozycja wymierzenia kary
spiskowcom napotkała opór Marka Antoniusza i Aulusa Hircjusza (notabene
pogromcy Antoniusza z bitwy pod Mutiną - kolejny temat na artykuł). Ostatecznie
zawarty został kompromis - co prawda ogłoszono amnestię dla zabójców, ale
Lepidus, Antoniusz i inni zwolennicy Cezara zachowali swoje stanowiska,
utrzymano też w mocy testament dyktatora. Lepidus otrzymał stanowisko Pontifexa
Maximusa - kapłana, który przewodził najwyższemu kolegium kapłańskiemu.
Mniej więcej w tym samym czasie,
jedyny żyjący syn Gnejusza Pompejusza (uczestnika pierwszego triumwiratu, wojny
z Cezarem, który został zamordowany przez Egipcjan), Sextus*, próbował z
podległymi mu siłami zagrozić Hiszpanii. Lepidusowi udało się wynegocjować
pokój, za co Senat powierzył mu administrację Hiszpanii i Galii Narbońskiej.
Po kilku miesiącach dalszego
zamieszania nastąpił moment, który interesuje nas najbardziej - w 44 r. p.n.e.,
prawdopodobnie w okolicach Mutiny** albo Bolonii,Antoniusz, Lepidus i Oktawian
spotkali się aby zawrzeć sojusz, triumwirat, który miał podzielić władzę między
triumwirów. W przeciwieństwie do sojuszu Cezara, Pompejusza i Krassusa, drugi
triumwirat został zalegalizowany 27 listopada 44 r. p.n.e. na mocy ustawy
trybuńskiej lex Titia. Lepidus otrzymał Hiszpanię i Galię Narbońską.
Marek Lepidus w serialu "Rzym", grany przez Ronana Viberta. |
Należy zaznaczyć, że w rękach
triumwirów znajdowały się tylko
zachodnie prowincje Rzymu - wschód imperium kontrolowali Brutus i Gajusz
Kasjusz (szwagier Brutusa). Terytorium Lepidusa miało stanowić zaplecze frontu
i pozycje, na które triumwirowie mieli się wycofać w razie klęski. Ta, jak
powszechnie wiadomo, nie nastąpiła - 23 października 42 p.n.e. w bitwie pod
Filippi wojska Republikanów skapitulowały, a Brutus i Kasjusz zginęli. Po
pacyfikacji wschodu Antoniusz i Oktawian odebrali większość ziem Lepidusowi,
pozostawiając mu do zarządu prowincje w Afryce i Numidii.
Dalsze niepokoje w Rzymie (m.in.
wojna peruzyńska) raczej omijały Lepidusa, albo jego udział w nich miał
marginalne znaczenie. Gdy jednak w 36 r p.n.e. wybuchło powstanie na Sycylii,
dowodzone przez Sextusa Pompejusza, a skierowane przeciwko porządkowi ustalonemu
przez triumwirat, Lepidus zebrał armię liczącą 14 legionów, która miała pomóc w
zdławieniu oporu na wyspie. Oktawianowi, który zapewne chciał pozbyć się
konkurencji w zachodniej części imperium, udało się obrócić ten gest na
niekorzyść swojego sojusznika. Po pokonaniu Sextusa, Lepidus nadal stacjonował
ze swoimi legionami na Sycylii i zaczęto wątpić kto faktycznie sprawuje władzę
nad Sycylią - Oktawian (zgodnie z triumwiratem) czy właśnie Lepidus - w końcu
to on jako pierwszy wylądował ze swoimi oddziałami na Sycylii i zajął kilka
głównych miast na wyspie.
Rozpoczęły się negocjacje.
Początkowo Lepidus proponował, aby Sycylia znalazła się w jego strefie wpływów,
później jednak zaproponował odstąpienie wyspy Oktawianowi w zamian za
przywrócenie stanu posiadania z momentu zawarcia triumwiratu tj. przekazania
Lepidusowi z powrotem do zarządu Galii Narbońskiej i Hiszpanię. Cóż, negocjacje
zdecydowanie nie potoczyły się po myśli pechowego triumwira - Oktawian oskarżył
go o organizowanie rebelii i uzurpowanie sobie nieprzynależnych praw. Co
gorsza, legiony Lepidusa przeszły na stronę Oktawiana... Ostateczne 22 września
36 r. p.n.e. został pozbawiony wszystkich tytułów oprócz tytułu Pontifex Maximus.
Ponadto Lepidus został zesłany na wygnanie w Circeii (obecnie San Felice Circeo
we Włoszech). Na tym nie skończyły się jednak jego tragedie - 6 lat później
jego syn, Lepidus Młodszy wziął udział w spisku przeciwko Oktawianowi, za co
został stracony.
Marek Emiliusz Lepidus spędził
resztę życia w nędzy i zmarł około 13-12 r p.n.e.
*w 36 p.n.e. został schwytany w
Milecie i bez sądu stracony na rozkaz jednego z dowódców Antoniusza, Marka
Titusa.
**podczas nieudanej próby zajęcia
Galii Przedalpejskiej, Marek Antoniusz został pokonany w bitwie pod Mutiną
przez wojska republiki, dowodzone przez Aulusa Hircjusza i Oktawiana Augusta -
Hircjusz zmarł w wyniku otrzymanych ran.
Komentarze
Prześlij komentarz